Το ερώτημα «πώς εμπλέκεται μια κοινότητα στον σχεδιασμό του δημόσιου χώρου στον οποίο καθημερινά δραστηριοποιείται;» βρίσκεται στον πυρήνα των πρακτικών του Cultural H.ID.RA.N.T.. Χρησιμοποιούμε τον δημόσιο χώρο, τον βιώνουμε, τον κατοικούμε, τον οικειοποιούμαστε και τον αλλάζουμε με την παρουσία μας κάθε μέρα. Ο δημόσιος χώρος συνιστά μια σφαίρα που διαμορφώνεται από αυτές τις διασταυρούμενες τροχιές και τις δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα σε αυτόν. Στο Cultural H.ID.RA.N.T. αναζητούμε τα κατάλληλα εργαλεία έτσι ώστε οι ανάγκες και οι επιθυμίες εκείνων που χρησιμοποιούν τον χώρο να καταγραφούν, να μετρηθούν και να αποτελέσουν βάση των προτάσεων και παρεμβάσεων ανασχεδιασμού του δημόσιου χώρου.
Ο Συνεταιρισμός Εργαζομένων COMMONSPACE, με την πολυετή εμπειρία στην υλοποίηση προγραμμάτων Συμμετοχικού Σχεδιασμού, έχει αναλάβει τον συντονισμό του τμήματος του προγράμματος Cultural H.ID.RA.N.T. που αφορά «Το Αδριάνειο Υδραγωγείο ως Υδάτινο Κοινό» (Πακέτο Εργασίας 5) σε συνεργασία με τον Δήμο Χαλανδρίου και την ΕΥΔΑΠ.
Βασικό αντικείμενο είναι η χαρτογράφηση, ανάλυση και ανάδειξη του Αδριάνειου Υδραγωγείου ως πολιτιστικού κοινού, καθώς και η υλοποίηση εργαστηρίων συμμετοχικού σχεδιασμού στις προτεινόμενες περιοχές παρέμβασης. Βασικός στόχος, η ανάπτυξη καινοτόμων εργαλείων, γνώσης και μεθόδων για την ουσιαστική συμμετοχή των κατοίκων με πυρήνα τις σχολικές κοινότητες και επίκεντρο τον δημόσιο χώρο και την συγκρότηση μιας «κοινότητας του νερού».
Κατά το σχολικό έτος 2020-2021, και μέσα στην δύσκολη υγειονομική συνθήκη της πανδημίας, υλοποιήθηκαν από την commonspace μία σειρά εργαστηρίων Συμμετοχικού Σχεδιασμού στα: 6ο Γυμνάσιο, 7ο Γυμνάσιο, 4ο Λύκειο και 12ο Δημοτικό. Τα αποτελέσματα και οι σχεδιαστικές προτάσεις, οι οποίες αναδείχθηκαν μέσα από τα συγκεκριμένα εργαστήρια, τροφοδότησαν τα επόμενα βήματα του έργου για τον σχεδιασμό των περιοχών ανάπλασης στην περιοχή του συνοικισμού, την οδό Κόδρου.
Τι είναι όμως ο Συμμετοχικός Σχεδιασμός; Δεν πρόκειται μονάχα για τη διαβούλευση επί νόμων ή μελετών αλλά για μια ουσιαστική, ισότιμη και συμπεριληπτική διαδικασία ενεργοποίησης, συμμετοχής και συναπόφασης. Οι χρήστες του δημόσιου χώρου θέλουμε να έχουν λόγο και να εμπλέκονται ενεργά σε όλα τα στάδια του σχεδιασμού του. Ο δημόσιος χώρος δεν αποτελεί έναν απλό υποδοχέα των καθημερινών τους δραστηριοτήτων, αλλά ένα ζωντανό τόπο της κοινότητας και χώρο έκφρασης εκφάνσεων της κοινωνικής ζωής. Τα οράματα, οι ανάγκες και οι προτάσεις των κατοίκων οφείλουν να αποτελούν αναπόσπαστες πλευρές του σχεδιασμού.
Πιο συγκεκριμένα, τα εργαστήρια υλοποιήθηκαν ηλεκτρονικά και με τη χρήση καινοτόμων ψηφιακών εργαλείων που αποδείχθηκαν χρήσιμα και πολύ ενδιαφέροντα, ακολουθώντας τα εξής μεθοδολογικά βήματα:
- Στάδιο επικοινωνίας, συντονισμού
- Ανάλυση του χώρου
- Συγκρότηση ιδεών/προτάσεων
- Διαμόρφωση τελικής πρότασης
Οι μαθητές/τριες έμαθαν για το Αδριάνειο Υδραγωγείο και τη σημασία ανάδειξης του αρχαίου μνημείου ως στοιχείου πολιτιστικής κληρονομιάς. Γνώρισαν καλύτερα τη γειτονιά γύρω από το σχολείο τους, επαναπροσέγγισαν τον δημόσιο χώρο με γνώμονα την καθημερινή λειτουργία του και πρότειναν σχεδιαστικές προτάσεις που ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους. Οι εκπαιδευτικοί με τη σειρά τους, μέσα από τις συμμετοχικές διαδικασίες έμαθαν νέους τρόπους «διαβούλευσης» με τους μαθητές τους, ενώ οικειοποιήθηκαν χρήσιμα εργαλεία που μπορούν να εμπλουτίσουν τις εκπαιδευτικές τους μεθόδους. Επιπλέον, οι γονείς συμμετείχαν ενεργά στον σχεδιασμό ενός ζωντανού δημόσιου χώρου που απευθύνεται όχι μόνο στη σχολική κοινότητα αλλά και σε όλη τη γειτονιά.
6ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ
Οι συμμετέχοντες/ουσες επανασχεδίασαν το προαύλιο του σχολείου τους με βάση τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους, καθώς κι ένα τμήμα του ρέματος Χαλανδρίου.
7ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ
Οι μαθητές/τριες του 7ου Γυμνασίου κατέθεσαν τις προτάσεις τους για την οδό Κόδρου και την τοποθέτηση φυτεύσεων και αστικού εξοπλισμού στο προαύλιο του σχολείου τους.
4ο ΛΥΚΕΙΟ
Από το 4ο Λύκειο Χαλανδρίου συμμετείχαν οι μαθητές/τριες του τμήματος Α1, μέσα από το μάθημα της Πληροφορικής. Κατέθεσαν τις προτάσεις τους για την οδό Κόδρου και δημιούργησαν το δικό τους επικοινωνιακό υλικό για την ανάδειξη του Αδριάνειου Υδραγωγείου ως μνημείου στην γειτονιά
12ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ
Οι μικρές/οι μας φίλες/λοι από το 12ο Δημοτικό συμμετείχαν σε ένα δια ζώσης πρόγραμμα με θέμα: “Η δική μας δεξαμενή!”. Ζωγράφισαν το πώς φαντάζονται μια δεξαμενή που θα γεμίζει με νερό από το Υδραγωγείο και θα τοποθετηθεί στον κοινόχρηστο χώρο δίπλα στο σχολείο τους για να ποτίζει τα φυτά και τους χώρους πρασίνου.
Στην ακαδημαϊκή χρονιά που ξεκινάει τον Σεπτέμβριο του 2021 οι συμμετοχικές διαδικασίες θα συνεχιστούν με εργαστήρια σε σχολεία όπως το 3ο Γυμνάσιο, τα 2ο και 3ο Λύκεια, το 8ο Γυμνάσιο και τον δημόσιο χώρο του ΟΤ 1170 στο Πάτημα Χαλανδρίου. Τα εργαστήρια αυτής της χρόνιας θα έχουν ως θεματικό πυρήνα την πολιτιστική κληρονομιά, την κατανόηση, την διάδοση της πληροφόρησης, τη συγκρότηση κοινότητας, τον σχεδιασμό εκδηλώσεων και δράσεων οικειοποίησης και τα παιχνίδια γύρω από το νερό.
Μείνετε συντονισμένες/οι, με πρώτο σταθμό στο HIDRANT festival, 10-12 Σεπτεμβρίου.
Σχέδιο δεξαμενής παιδιού του 12ου Δημοτικού Χαλανδρίου σε συμμετοχικό εργαστήριο του Cultural H.ID.RA.N.T. (2021, Commonspace)
