Δεκαεννέα αιώνες μετά την αποπεράτωσή του και την πρώτη λειτουργία του το Αδριάνειο Υδραγωγείο «ζωντανεύει» όχι μόνο ως αξιοθέατο αλλά και ως στοιχείο της καθημερινότητας του Χαλανδρίου, μέσω αρδευτικών δικτύων και κοινοτήτων νερού, μέσω μια μεγάλης ανάπλασης από το μνημείο έως το κέντρο της πόλης, μέσω της συστράτευσης των πιο δημιουργικών δυνάμεων της κοινωνίας για την υλοποίηση του έργου.
Αυτό είναι το όραμα πίσω από το έργο Cultural Hidrant (Cultural Hidden Identities ReAppear through NeTworks of water), όπως το συνόψισε ο συντονιστής του έργου και αντιδήμαρχος Προγραμματισμού, Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης & Διαχείρισης Απορριμμάτων του Δήμου Χαλανδρίου κ. Κώστας Γερολυμάτος στην επίσημη έναρξη του προγράμματος, που έγινε διαδικτυακά, την Παρασκευή 29 Ιανουαρίου 2021.
Το Cultural Hidrant προβλέπει τις παρακάτω δράσεις:
►Δημιουργία του πρώτου αρδευτικού δικτύου σε αστική περιοχή
Πυρήνας του προγράμματος είναι να καταστεί παραγωγικό το υδραγωγείο. Θα οργανωθούν δύο αντλιοστάσια για τη δημιουργία του πρώτου αρδευτικού δικτύου σε αστική περιοχή. Δημόσιοι χώροι και κάτοικοι θα μπορούν να χρησιμοποιούν για πότισμα το νερό του υδραγωγείου. Από τα δύο σημεία υδροληψίας θα γεμίζουν υδροφόρες που θα μεταφέρουν νερό στις γειτονιές της πόλης ολοκληρώνοντας το δίκτυο.
► Μεγάλη ανάπλαση θα συνδέσει το μνημείο με το κέντρο της πόλης
Ένα μεγάλο έργο ανάπλασης θα συνοδεύσει την υδραυλική εγκατάσταση. Θα αναδειχθούν οι περιοχές των δύο αντλιοστασίων, συνδέοντας το μνημείο με τη Ρεματιά Χαλανδρίου και το κέντρο της πόλης.
► Ψηφιοποίηση πολιτιστικού υλικού
Το σύνολο του πολιτιστικού υλικού που σχετίζεται με το υδραγωγείο, από μαρτυρίες κατοίκων που έχουν αποτυπωθεί στην προφορική ιστορία της πόλης μέχρι πληροφορίες για το ίδιο το μνημείο και ντοκουμέντα από το εσωτερικό του θα οργανωθούν για πρώτη φορά και θα αποτελέσουν δημόσια προσβάσιμα υλικά μέσα από ψηφιακές εφαρμογές.
► Αλληλέγγυα οικονομία νερού
Στο τελείωμά του το Cultural Hidrant θα δημιουργήσει μία αλληλέγγυα οικονομία νερού, μια συλλογικότητα που με τη βοήθεια του Δήμου θα διαχειριστεί το δίκτυο και τη σχέση που θα έχει δημιουργηθεί ως παρακαταθήκη για τα επόμενα χρόνια.
► Ευρεία συμμετοχή της Κοινότητας
Βασική παράμετρος η συμμετοχή της κοινότητας στην ανάπτυξη του προγράμματος. Επτά σχολεία (3ο -6ο – 8ο Γυμνάσιο, παιδιά και γονείς από το 7ο Γυμνάσιο και 2ο -3ο -4ο Λύκειο καθώς και το 12ο Δημοτικό) θα συμμετάσχουν με διάφορους ρόλους είτε σχεδιάζοντας τους χώρους γύρω από το σχολείο τους, που θα αναπλαστούν και θα ποτιστούν από το Αδριάνειο, είτε την ίδια την αυλή τους είτε οργανώνοντας τμήματα της διαχείρισης του εγχειρήματος.
Εργαστήρια συμμετοχικού σχεδιασμού θα γίνουν σε κάθε σχολείο ενώ πληθώρα δράσεων ανάδειξης μιας νέας πολιτιστικής ταυτότητας θα πραγματοποιηθούν στις γειτονιές και στο Φεστιβάλ Ρεματιάς. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν επίσης ο Σύλλογος Προστασίας της Ρεματιάς και η Ομάδα Προφορικής Ιστορίας του Δήμου Χαλανδρίου.
Τους συμμετέχοντες στην εναρκτήρια συνάντηση του προγράμματος καλωσόρισε ο δήμαρχος Χαλανδρίου Σίμος Ρούσσος, τονίζοντας ότι το Χαλάνδρι με την υλοποίηση του έργου καλείται να ανταποκριθεί σε μια εξαιρετικά μεγάλη τριπλή πρόκληση:
«Για τον δήμο Χαλανδρίου αποτελεί μια εξαιρετικά μεγάλη πρόκληση Πρώτα από όλα να υλοποιήσει την επανεισαγωγή ενός εμβληματικού αρχαίου μνημείου στην καθημερινή ζωή μιας σύγχρονης πόλης, στοχεύοντας στην χρήση του όχι κυρίως ως αξιοθέατου αλλά ως λειτουργική ενσωμάτωση του μέσω της χρήσης του νερού με την δημιουργία αρδευτικών δικτύων και κοινοτήτων νερού.
»Παράλληλα να πραγματοποιήσει μια μεγάλη ανάπλαση, αποδίδοντας στους πολίτες πάνω από 8 στρέμματα νέων κοινόχρηστων χώρων και χώρων πρασίνου και περιπάτου, συνδέοντας το μνημείο με τη Ρεματιά και το κέντρο της πόλης, δημιουργώντας μια διαδρομή αναφοράς, τοπόσημο και πολιτιστική ταυτότητα της πόλης.
»Τέλος να πετύχει τη μεγαλύτερη δυνατή συστράτευση των πιο δημιουργικών δυνάμεων της τοπικής κοινωνίας τόσο μέσω του συμμετοχικού σχεδιασμού, όσο και της συλλογικής επικαρπίας των αποτελεσμάτων του έργου. Η συμμετοχή τόσων καταξιωμένων στο χώρο τους εταίρων του έργου μας γεμίζουν αισιοδοξία για το τελικό αποτέλεσμα», κατέληξε ο δήμαρχος Χαλανδρίου.
Έργο προϋπολογισμού 3,9 εκατ. ευρώ + επτά εταίροι
Το 80% του προϋπολογισμού των 3,9 εκατ. ευρώ προέρχεται από την κοινοτική χρηματοδότηση. Η περάτωση του έργου προβλέπεται τον Ιούλιο του 2023.
Το Cultural Hidrant παρουσίασε αναλυτικά η project manager του έργου κ. Αλεξάνδρα Αλεξανδροπούλου, προϊστάμενη του τμήματος Προγραμματισμού και Ανάπτυξης του Δήμου, από τη σύλληψη της ιδέας έως τη σημερινή του εικόνα. Περιέγραψε τόσο την διοικητική δομή του όσο και τον πυρήνα των πυλώνων δραστηριοτήτων που αποτελούν τη βάση του προγράμματος:
- Τη διαχείριση και ανάδειξη των «κοινών» της πολιτιστικής κληρονομιάς του Αδριάνειου Υδραγωγείου.
- Τη διαχείριση και ανάδειξη των «κοινών» από την χρήση του νερού του υδραγωγείου.
- Την ανάπτυξη δικτύων μέσα στην κοινότητα για τη δημιουργία αλληλέγγυας κοινότητας νερού.
- Την ανάπλαση του δημόσιου χώρου, και το σχέδιο άρδευσης κήπων και δημόσιων χώρων είτε με υδροφόρες είτε με αρδευτικό δίκτυο, το πρώτο του είδους σε αστική περιοχή.
Η κ. Σ. Τσάδαρη από τον Συνεταιρισμό Μηχανικών Commonspace παρουσίασε τη συμμετοχική διαδικασία που ήδη έχει ξεκινήσει στο 6ο και 7ο γυμνάσιο – 4ο λύκειο και 12ο δημοτικό όπου μαθητές θα σχεδιάσουν σημεία ανάπλασης στο σχολείο τους που θα ενσωματωθούν στην μελέτη για το έργο ανάπλασης που θα εκτελέσει το πρόγραμμα
Ο κ. Γ. Σαχίνης από την ΕΥΔΑΠ περιέγραψε την υδραυλική δυναμική του υδραγωγείου και την επεξεργασία που θα εκτελέσει η ΕΥΔΑΠ όσο αφορά τον έλεγχο της ποιότητας και της ποσότητας του νερού. Περιέγραψε τα δύο σημεία υδροληψίας (οδός Ελ Αλαμέιν και οδός Κόδρου) ω αφετηρία ενός δικτύου άρδευσης κατοικιών και κοινόχρηστων χώρων μήκους 5 χλμ.
Η κ. Ι. Σκουνάκη από Μεσογειακό Ινστιτούτο για την Φύση και τον Άνθρωπο – MEDINA – περιέγραψε τη διαδικασία με την οποία θα συλλεχθούν, αρχειοθετηθούν και θα παρουσιαστούν το σύνολο των πληροφοριών που αφορούν τα Αδριάνειο Υδραγωγείο, καθώς και τη χαρτογράφηση των γειτονιών και του ανθρώπινου δυναμικού της συνοικίας. Σκοπός είναι η συνπαραγωγή και η συνδιαχείριση όλων των συλλεχθέντων δεδομένων και η ανάδειξη του πολιτιστικού περιβαλλοντικού και ιστορικού κεφαλαίου του υδραγωγείου.
Η κ. Ε. Ηλιοπούλου από το Ινστιτούτο περιφερειακής Ανάπτυξης του Παντείου Πανεπιστημίου ανέπτυξε τις «ρουτίνες» που θα ακολουθηθούν στο πρόγραμμα και που αφορούν την διαχείριση των πόρων και των παραδοτέων του καθώς και τον καθορισμό των ρόλων και των στρατηγικών στην εκτίμηση των αποτελεσμάτων του προγράμματος στις ομάδες στόχους και τον αντίκτυπο τους στην τοπική κοινότητα.
Η κ. Η. Νανοπούλου από το αρχιτεκτονικό γραφείο «Θ. Παπαγιάννης και Συνεργάτες» έδωσε στοιχεία της μελέτης ανάπλασης που ετοιμάζεται και που σύντομα θα οδηγήσει στην δημοπράτηση του αντίστοιχου έργου. Τα σημεία παρέμβασης είναι η περιοχή της οδού Ελ Αλαμέιν που βρίσκονται και τα επισκέψιμα φρεάτια του υδραγωγείου, η διάνοιξη της παραρεμάτιας ζώνης και η σύνδεση του Συνοικισμού με την οδού Γυφτοπούλου και το κέντρο της πόλης, η ενοποίηση του κατακερματισμένου κοινόχρηστου χώρου της οδού Κόδρου και η διαμόρφωση του αδιαμόρφωτου χώρου πρασίνου στην συμβολή των οδών Αποστολοπούλου και Επτανήσου στο σημείο που το υδραγωγείο «φεύγει» από το Χαλάνδρι προς το Νέο Ψυχικό.
Η κ. Ν. Σώκου από την ΑΜΚΕ «ΟΧΙ ΠΑΙΖΟΥΜΕ» αναφέρθηκε στη διαδικασία εμψύχωσης της κοινότητας χρησιμοποιώντας την τέχνη και το παιχνίδι προκειμένου να οργανωθεί το οικοσύστημα που θα δημιουργήσει τη συλλογικότητα της αλληλέγγυας οικονομίας νερού, της ένωσης προσώπων που θα αναλάβει την διαχείριση του δικτύου άρδευσης στην πόλη.
Καλή αρχή στην προσπάθεια ευχήθηκαν ο υπεύθυνος Διαχειριστής του έργου από την γραμματεία του προγράμματος Αστικών Καινοτόμων Δράσεων (UIA) κ. Ηρακλής Στάμος και η κ. Αντιγόνη Κοτανίδη από το Δήμο Αθηναίων, μεταφέροντας την εμπειρία από την υλοποίηση αντίστοιχου προγράμματος.
Εκτός από τα μέλη της διοίκησης του Δήμου στην εναρκτήρια συνάντηση του Cultural Hidrant συμμετείχαν δημοτικοί σύμβουλοι της διοικούσας παράταξης, επικεφαλής των δημοτικών παρατάξεων της αντιπολίτευσης, μέλη συλλόγων της πόλης και απλοί πολίτες.
