Ο σημαντικότερος πυλώνας εκδηλώσεων του έργου είναι τα Συμμετοχικά Εργαστήρια
Τα εργαστήρια συμμετοχικού σχεδιασμού βασίζονται σε μια δημοκρατική λογική συμμετοχής των πολιτών στον σχεδιασμό του δημόσιου χώρου και τη λήψη αποφάσεων που αφορούν στη ζωή και την καθημερινότητά τους. Πρόκειται για μια μέθοδο που στοχεύει στην πραγματική συμβολή του χρήστη στη διαμόρφωση του χώρου που προορίζεται για αυτόν, με πολλαπλά οφέλη για τα μέλη της σχολικής κοινότητας και την ευρύτερη γειτονιά. Οι μαθητές/τριες έμαθαν για το Αδριάνειο Υδραγωγείο και την σημασία ανάδειξης του αρχαίου μνημείου ως στοιχείου πολιτιστικής κληρονομιάς. Γνώρισαν καλύτερα τη γειτονιά γύρω από το σχολείο τους, επαναπροσέγγισαν τον δημόσιο χώρο με γνώμονα την καθημερινή λειτουργία του, και πρότειναν σχεδιαστικές προτάσεις που ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους. Οι εκπαιδευτικοί με την σειρά τους, μέσα από τις συμμετοχικές διαδικασίες μαθαίνουν νέους τρόπους «διαβούλευσης» με τους μαθητές τους, ενώ τους δίνονται χρήσιμα εργαλεία που μπορούν να εμπλουτίσουν τις εκπαιδευτικές μεθόδους. Οι γονείς συμμετείχαν ενεργά στον σχεδιασμό ενός ζωντανού δημόσιου χώρου που απευθύνεται όχι μόνο στην σχολική κοινότητα αλλά και σε όλη τη γειτονιά.
Τα εργαστήρια συμμετοχικού σχεδιασμού με τους μαθητές/τριες ακολούθησαν τα εξής μεθοδολογικά βήματα:
- Στάδιο επικοινωνίας, συντονισμού και συλλογής δεδομένων (capacity building)
- Ανάλυση του χώρου
- Συγκρότηση ιδεών/προτάσεων
- Διαμόρφωση τελικής πρότασης
Τον Δεκέμβριο του 2020 ξεκίνησαν τα πρώτα εργαστήρια συμμετοχικού σχεδιασμού σε δύο από τα εννέα σχολεία του Δήμου Χαλανδρίου που συνδιαμόρφωσαν το πρόγραμμα Cultural H.ID.RA.N.T. Την αρχή έκαναν οι μαθητές και οι μαθήτριες του 4ου Λυκείου και του 6ου Γυμνασίου Χαλανδρίου, που υποδέχτηκαν με ενδιαφέρον τις συνεργατικές διαδικασίες. Ακολουθώντας τα μέτρα προστασίας από τον covid-19, όλες οι συναντήσεις με τους μαθητές και τις μαθήτριες πραγματοποιούνται ηλεκτρονικά μέσα από την πλατφόρμα Webex. Η ομάδα έργου της Commonspace Co-op, στην προσπάθεια της να προσαρμόσει την μεθοδολογία των συμμετοχικών διαδικασιών στα εξ αποστάσεως εργαστήρια, έχει εντάξει στο πρόγραμμα μια σειρά από ψηφιακά συνεργατικά εργαλεία (padlet, google forms, miro, jamboard), μέσα από τα οποία οι συμμετέχοντες/ουσες έχουν την δυνατότητα να συνεργαστούν και να συν-σχεδιάσουν μέσα από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή ή το κινητό τους.
Τα εργαστήρια συμμετοχικού σχεδιασμού διαρθρώνονται σε 4 στάδια: επικοινωνία και συλλογή δεδομένων, ανάλυση του χώρου, συγκρότηση ιδεών/ προτάσεων, διαμόρφωση τελικής πρότασης. Ταυτόχρονα, σε κάθε σχολείο η διαδικασία παραλλάσσεται, προκειμένου να συμβαδίζει με την ηλικία, τον αριθμό των συμμετεχόντων και την τοποθεσία του σχολείου σε σχέση με τις περιοχές παρέμβασης. Από την πρώτη στιγμή οι μαθητές/τριες αγκάλιασαν με ωριμότητα και δημιουργική διάθεση το πρόγραμμα, ενώ ταυτόχρονα εξοικειώθηκαν με τα νέα ψηφιακά μέσα που τους παρουσιάστηκαν.
Από το 4ο Λύκειο Χαλανδρίου συμμετέχουν οι μαθητές/τριες του τμήματος Α1, μέσα από το μάθημα της Πληροφορικής. Κατά τη διάρκεια των πρώτων τριών συναντήσεων, αφού τους παρουσιάστηκε πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό σχετικά με το Αδριάνειο υδραγωγείο και την σημασία του για την περιοχή, οι μαθητές/τριες συμμετείχαν σε ένα “παιχνίδι” αναγνώρισης της περιοχής, συν-δημιούργησαν ένα ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο και έκαναν την προσωπική τους “αυτοψία” στην περιοχή, αποκαλύπτοντας σημεία ενδιαφέροντος και αγαπημένες συνήθειες. Στα επόμενα εργαστήρια με την εισαγωγή των αρχών σχεδιασμού μέσα από διεθνή παραδείγματα και αναπτύχθηκαν οι δικές τους προτάσεις σχετικά με την ανάπλαση της Οδού Κόδρου.
Μαθητές και μαθήτριες από διάφορες τάξεις του 7ο Γυμνάσιο συμμετέχουν με τη σειρά τους στον σχεδιασμό του δημόσιου χώρου, καταθέτοντας τις δικές τους ιδέες για τη διαμόρφωση πρότασης για την Οδό Κόδρου καθώς και για την διαμόρφωση καθιστικών χώρων και φυτεύσεων εντός του προαύλιου χώρου του σχολείου τους, οι οποίες θα ποτίζονται από το νερό του Αδριάνειου Υδραγωγείου.
Την ίδια στιγμή, μαθητές και μαθήτριες από όλες τις τάξεις του 6ου Γυμνασίου πήραν μέρος στα δύο πρώτα εργαστήρια, όπου μέσα από τη συμβολή τους στο ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο και το ηλεκτρονικό “δέντρο ιδεών” αντάλλαξαν τις γνώσεις και τις εμπειρίες τους σχετικά με το Αδριάνειο και κατέγραψαν θετικά, αρνητικά και ιδέες για την σχολική αυλή και την γειτονιά. Έχοντας ολοκληρώσει το στάδιο αναγνώρισης της περιοχής, στα επόμενα εργαστήρια διαμόρφωσαν συλλογικά μια πρόταση για την ανάπλαση της αυλής και της γειτονικής Οδού Γυφτοπούλου, και σημείου του Ρέματος Χαλανδρίου κοντά στο σχολείο.
Τον Μάιο του 2021, ξεκίνησαν δια ζώσης εργαστήρια Συμμετοχικού Σχεδιασμού με τους/τις μαθητές/τριες του 12ου Δημοτικού Σχολείου Χαλανδρίου, τηρώντας με αυστηρότητα όλα τα μέτρα πρόληψης για την προστασία από τον covid-19.
Στο πρόγραμμα, το οποίο φέρει τον τίτλο «Η δική μας δεξαμενή!», οι μαθητές και οι μαθήτριες του ΣΤ2 διαμόρφωσαν ένα σχέδιο και μία μακέτα για μία δεξαμενή, η οποία θα τοποθετηθεί στη γειτονιά του 12ου Δημοτικού και θα ποτίζει τα φυτά με νερό από το Αδριάνειο Υδραγωγείο.
Μέσω ερωτηματολογίου που μοιράστηκε αρχικά στο σχολείο, όλοι/ες οι μαθητές/τριες καταθέσαν τις ζωγραφιές τους με θέμα το πως φαντάζονται μία δεξαμενή, η οποία θα ποτίζει τα φυτά γύρω από το σχολείο τους. Επιπλέον, πρότειναν και τα δικά τους συνθήματα, ποιήματα και ευχές για το νερό.
Στο πρώτο εργαστήριο με τα παιδιά του ΣΤ2, έγινε μία αρχική παρουσίαση για το Αδριάνειο Υδραγωγείο, ενώ τα παιδιά συζήτησαν τις ζωγραφιές των συμμαθητών/τριων τους και ψήφισαν την αγαπημένη τους θεματική με βάση την οποία θα σχεδιαστεί η δεξαμενή τους! Στο επόμενο εργαστήριο, υλοποιήθηκε το τελικό σχέδιο καθώς και η μακέτα της δεξαμενής. Η μακέτα θα εκτεθεί στο τέλος σε Hydrant Festival 2021, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Ρεματιάς 2021.
